Πώς να ενθαρρύνετε τα παιδιά να παίξουν

Συχνά γονείς με ρωτούν… «Το παιδί μου δεν ενδιαφέρεται να παίξει με τίποτε άλλο εκτός από… γιατί;» ή «Όταν είμαστε στο σπίτι με ακολουθεί από πίσω αντί να παίξει με τα παιχνίδια του, τι φταίει;» και «Μόνο η τηλεόραση το ενδιαφέρει, παρόλο που το δωμάτιό του είναι γεμάτο παιχνίδια».

Δυστυχώς θεωρείται δεδομένο ότι ένα παιδί ξέρει να παίζει, αλλά δεν είναι αλήθεια. Οι ενήλικες πάλι το αντιμετωπίζουμε πολλές φορές σαν μια ποταπή ενασχόληση, χάσιμο χρόνου και ανωριμότητα. Ξεχνάμε όμως κάτι πολύ βασικό… ακόμη κι εμείς οι ενήλικες έχουμε ανάγκη να παίξουμε, με τους φίλους μας, τους συναδέλφους ή με το σύντροφό μας, πόσο μάλλον ένα παιδί.

Τι μπορούμε να προσέξουμε λοιπόν ώστε να διευκολύνουμε το παιδί μας για να παίξει;

Το πρώτο που πρέπει να προσέξετε είναι η σταθερή θέση του σώματος του παιδιού. Εάν το παιδί σπαταλά ενέργεια προκειμένου να μπορέσει να κρατήσει το σώμα του σε όρθια θέση, φανταστείτε πόσο πιο δύσκολο του είναι να χρησιμοποιήσει τα χέρια του για να παίξει με ένα παιχνίδι. Ας μην ξεχνάμε ότι συχνά συνυπάρχουν δυσκολίες στη λεπτή κίνηση, τον αμφίπλευρο συντονισμό ή ακόμη και δυσκολίες στο πέρασμα της μέσης γραμμής του σώματος και με όλα αυτά θα πρέπει να χρησιμοποιήσει το ένα χέρι του για να στηριχθεί.

Βάλτε το παιδί να καθίσει ανάμεσα στα πόδια σας ή με την πλάτη στον τοίχο ή στον καναπέ. Βάλτε δίπλα του μαξιλάρια, πετσέτες ή άλλα αντικείμενα προκειμένου να στηριχθεί καλύτερα ο κορμός του. Εάν πάλι συνηθίζει να κάθεται σε θέση W στο πάτωμα, διορθώστε το βάζοντάς το να καθίσει ιππαστί σε ένα κύλινδρο ή οκλαδόν στο πάτωμα. Είναι τόσο απλό, ωστόσο θα δείτε διαφορά στη διάθεση του παιδιού για παιχνίδι.

Μην ξεχνάτε να προθερμαίνετε το παιδί. Μπορεί να σας φαίνεται υπερβολικό, ωστόσο δεν είναι. Τα χέρια του παιδιού σας ενδέχεται να χρειάζονται προθέρμανση. Για διάφορους λόγους, είναι ενδεχόμενο να πρέπει ν’ αφυπνίσετε τα χέρια του παιδιού πριν από το παιχνίδι. Πάρτε τα χέρια του παιδιού στα δικά σας και ασκείστε πίεση από τον καρπό προς τα δάχτυλα. Η πίεση θα πρέπει να είναι δυνατή ή πολύ δυνατή, ανάλογα πάντα με το παιδί. Θυμηθείτε ότι τα ιδιοδεκτικά ερεθίσματα βοηθούν το σώμα να ενεργοποιηθεί και να οργανωθεί. Επίσης μπορείτε να του δώσετε κάποιο αντικείμενο να κρατήσει, να σπρώξει στο πάτωμα ή ένα μπαλάκι για να πιέσει.

Ίσως σ’ εσάς να δείχνουν άνευ σημασίας όσα περιγράψαμε, ωστόσο είναι πολύ σημαντικά για ένα παιδί με δυσκολίες στην αισθητηριακή επεξεργασία.

Επίσης σημαντικό είναι να προετοιμάζουμε το παιδί για το τι πρόκειται να συμβεί αλλά και πόση ώρα θα διαρκέσει (εφόσον είναι μεγαλύτερης ηλικίας). Θυμηθείτε ότι δραστηριότητες με ευδιάκριτη έναρξη και λήξη (πχ. πετάω μπάλες στο καλάθι: τελειώνει όταν τελειώσουν οι μπάλες στη σακούλα δίπλα μου) είναι πιο δομημένες και βοηθούν το παιδί να οργανωθεί στο «εδώ και τώρα». Αν πάλι ασχοληθούμε με κάτι λιγότερο δομημένο, χωρίς κάποιο συγκεκριμένο παιχνίδι (πχ. μπάλα, τουβλάκια, κλπ), όπως το να παίξουμε αεροπλανάκι με το σώμα μας, μποροόυμε να ενημερώσουμε το παιδί, πόσες επαναλήψεις να περιμένει. Μην ξεχνάτε να χρησιμοποιείται το σώμα και τη φαντασία σας, είναι πιο σημαντικό από το πιο πολύχρωμο και ακριβό παιχνίδι!

Μην επιμένετε αποκλειστικά σε θεραπευτικά παιχνίδια. Οι γονείς συνήθως μας ρωτούν ποια εκπαιδευτικά ή θεραπευτικά παιχνίδια να επιλέξουν για τα παιδιά τους και σωστά κάνουν. Ωστόσο, όλα τα παιδιά έχουν ανάγκη για κάθε είδους παιχνίδι και ακόμα και το «ανούσιο» παιχνίδι τους κάνει πολλές φορές καλό. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε ότι το παιχνίδι θα πρέπει να είναι διασκεδαστικό και να προκαλείται από εσωτερικό κίνητρο, αλλιώς δεν μας διδάσκει. Οπότε αν το παιδί σας χρησιμοποιήσει ένα παιχνίδι για άλλο σκοπό από εκείνον για τον οποίο το προόριζε ο κατασκευαστής του, επιτρέψτε το και στη συνέχεια προκαλέστε το παιδί να εφεύρει κι άλλους τρόπους για να το χρησιμοποιήσει. Με τον τρόπο αυτό ενεργοποιείται ολόκληρος ο μηχανισμός της πράξης (ιδεασμός, σχεδιασμός και εκτέλεση).

Αν για παράδειγμα το παιδί αρέσκεται στο να αδειάζει τα τουβλάκια στο πάτωμα και να τα σπρώχνει αριστερά- δεξιά ακούγοντας τον θόρυβο που προκαλούν, μη του το απαγορέψετε αλλά βοηθήστε το να κάνει και κάτι ακόμα (πχ. να τα βάλει και σε σειρά σαν τρενάκι και να τα σπρώξει).

Εάν το παιδί διασκεδάζει με αυτό που κάνει, πάλι μαθαίνει κάτι, απλά με άλλο τρόπο. Εφόσον ασχολείται με το παιχνίδι, βάζει το μυαλό και τη φαντασία του να λειτουργήσουν. Δέχεται αισθητηριακά εισερχόμενα, τα οποία ο εγκέφαλός του καλείται να επεξεργαστεί. Εστιάζει και διατηρεί την προσοχή του σε αυτό, εξασκεί τη λεπτή κίνηση, έρχεται σε επαφή με νέα ερεθίσματα, δοκιμάζει και τροποποιεί τη δράση του. Το κυριότερο όμως είναι ότι περνάει καλά, χαμογελάει και τονώνει την αυτοπεποίθησή του.

Παίξτε, διασκεδάστε και αφεθείτε στο να γίνετε και πάλι παιδιά...Κάνει καλό!

Χριστοδούλου Ελιζιάννα, Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια SIT