Η τιμωρία ως μέσο διαπαιδαγώγησης

90% των Ελλήνων αναφέρουν πως τιμωρούν τα παιδιά τους και 60% αναφέρουν πως επιβάλλουν και σωματικές και ψυχολογικές ποινές στα παιδιά τους (Κρασανάκης, 1992).

Η τιμωρία είναι

“η ποινή που επιβάλλεται για κάποια αξιόποινη πράξη.” (Παγουλάτος)

“ένα είδος προστίμου το οποίο επιβάλλεται σε κάποιο πρόσωπο για την ανάρμοστη συμπεριφορά του ή για την παράβαση ορισμένων κανόνων, τους οποίους οφείλει να τηρεί.” (Κρασανάκης)

“κάθε δυσάρεστο γεγονός που επισυμβαίνει αμέσως μετά την εκτέλεση μιας πράξης κι έχει σα συνέπεια την αποδυνάμωση της πράξης αυτής.” (Leslie).

Αποτελέσματικότητα της Τιμωρίας

Αν εφαρμοστεί με σύνεση, μπορεί να αποτελέσει λύση τελευταίας ανάγκης, μόνο σαν κατασταλτικό, πυροσβεστικό μέσο, κι αυτό γιατί;

Η τιμωρία δεν μαθαίνει στο παιδί τι να κάνει και πώς να το κάνει. Συνεπώς, δεν έχει μορφωτική αξία και κανένας κακός χαρακτήρας δεν έγινε καλός μόνο με την τιμωρία.

Αντίθετα, η ενίσχυση των θετικών συμπεριφορών του παιδιού, σε συνδυασμό με ήπιες τιμωρίες, όταν είναι απαραίτητες, αποτελεί ισχυρό μέσο σφυρηλάτησης του χαρακτήρα του παιδιού.

Είδη Τιμωρίας και η επικινδυνότητά τους

Σωματική τιμωρία
Ιδιαίτερα επικίνδυνη στο να δημιουργήσει άβουλα, φοβισμένα και επιθετικά παιδιά. Ωστόσο, άλλο η συστηματική σωματική τιμωρία κι άλλο η απώθηση, η σωματική καθοδήγηση του παιδιού στο χώρο.

Τεχνική του διαλείμματος.
Απομάκρυνση του παιδιού μέχρι να ηρεμίσει και να συμμορφωθεί. Σχετικά ακίνδυνη, αν το παιδί αποφασίζει πότε θα επιστρέψει κι αν του κάνουμε σαφές πως δεν αποδοκιμάζουμε το ίδιο αλλά τη συμπεριφορά του.

Απειλές για φαντάσματα, δράκους κτλ.
Μπορούν να αποτελέσουν εκλυτικά αίτια φοβιών και άλλων αγχωδών διαταραχών στα παιδιά και τα κάνουν να νιώθουν απροστάτευτα.

Απαγόρευση πρόσβασης σε παιχνίδια, τηλεόραση κ.τ.λ.
Σχετικά ακίνδυνη τακτική αρκεί τα αντικείμενα των οποίων την πρόσβαση απαγορεύουμε στο παιδί δεν αποτελούν σύμβολα της αγάπης μας για αυτό.

Ανάθεση αντιγραφής ή αποστήθισης κειμένων.
Δίνουν το μήνυμα στα παιδιά πως μάθηση=αγγαρεία.

Σε κάθε περίπτωση το παιδί πρέπει να νιώθει ότι το σεβόμαστε, ότι τιμωρούμε τη συμπεριφορά του κι όχι την προσωπικότητά του, ότι η τιμωρία είναι η φυσική συνέπεια της πράξης του κι όχι η εκδήλωση της απόρριψής του από μας. Τέλος, όσο περισσότερο ενισχύουμε το παιδί με επαίνους και πράξεις για τις θετικές του συμπεριφορές τόσο λιγότερο θα χρειαστεί να το τιμωρούμε για τις αρνητικές του.

 

Συνοπτική αναφορά για τα είδη της τιμωρίας και την αποτελεσματικότητα αυτών.
του Ψυχολόγου Ευάγγελου Καναβιτσά

Πηγή