Τα τικς: τί πρέπει να γνωρίζουμε!

Τα τικς είναι απότομες, επαναλαμβανόμενες, άρρυθμες, στερεότυπες κινήσεις ή/ και ήχοι.

Τα τικς διακρίνονται σε κινητικά και φωνητικά, απλά και σύνθετα. Τα απλά τικς είναι σύντομα σε διάρκεια και συνήθως περιλαμβάνουν μία μόνο ομάδα μυών. Τα σύνθετα τικς έχουν μεγαλύτερη διάρκεια και περιλαμβάνουν συνδυασμό κινήσεων, οι οποίες συχνά δίνουν την εντύπωση ότι έχουν συγκεριμένο σκοπό. Παρόλο που υπάρχει μεγάλη ποικιλία διαφορετικών τικς, κάποια παραδείγματα είναι τα εξής:
Απλά κινητικά τικς
Ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων
Ανασήκωμα των φρυδιών
Τίναγμα του κεφαλιού
Τέντωμα του λαιμού
Ανασήκωμα των ώμων
Σούφρωμα των χειλιών
Διάφορες γκριμάτσες

Σύνθετα κινητικά τικς
Αναπήδημα
Αγγίγματα ή μικρά χτυπηματάκια σε αντικείμενα ή άλλα άτομα
Τράβηγμα των ρούχων

Απλά φωνητικά τικς  

Οποιοσδήποτε ήχος (ξερόβηχας, ρούφηγμα της μύτης, καθάρισμα του λαιμού, αναστεναγμός)

Σύνθετα φωνητικά τικς
Ήχοι ζώων
Φωνές
Ηχολαλία (άμεση επανάληψη λέξεων που έχει πει κάποιος άλλος)
Παλιλαλία (άμεση επανάληψη λέξεων που έχει πει το ίδιο το άτομο)
Κοπρολαλία (μη κοινωνικά αποδεκτές λέξεις ή φράσεις που εκφράζονται αυτόματα και χωρίς εκλυτικό παράγοντα).

Τα τικς είναι ακούσια. Πολλές φορές και κυρίως όσον αφορά στα σύνθετα τικς, ακόμα και άτομα πολύ οικεία στο παιδί, όπως είναι οι γονείς, οι παιδίατροι και οι δάσκαλοι, έχουν δυσκολία να πιστέψουν ότι γίνονται παρά τη θέλησή του. Ιδιαίτερα τα μεγαλύτερα παιδιά, μπορούν να καταστείλουν τα τικς για μικρό χρονικό διάστημα εάν τους ζητηθεί, μετά το τέλος του διαστήματος αυτού, όμως, τα τικς επανέρχονται.

Άλλα χαρακτηριστικά των τικς είναι τα εξής:
Η συχνότητά των τικς ποικίλλει στο ίδιο παιδί (δηλαδή είναι πιο συχνά κάποιες ώρες της ημέρας ή και για ολόκληρες χρονικές περιόδους εβδομάδων ή μηνών, οι οποίες μπορεί να ακολουθηθούν από περίοδο πλήρους ύφεσης, περίοδο επανεμφάνισης των τικς κ.ο.κ)

Το είδος των τικς ποικίλλει στο ίδιο παιδί (δηλαδή το παιδί μπορεί να εμφανίζει διαφορετικά τικς για μια περίοδο ή ένα τικ που στην πορεία αντικαθίσταται από κάποιο άλλο ).

Τα τικς είναι σε κάποιο βαθμό προκλητά. Ένα συνηθισμένο σενάριο, δηλαδή, είναι να επισκεφθούν οι γονείς με το παιδί κάποιον ειδικό γιατί το παιδί εμφανίζει κάποιο τικ στο σπίτι. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, το παιδί μπορεί να μην εμφανίσει το τικ γιατί, όπως αναφέρθηκε, έχει τη δυνατότητα να το καταστείλει. Εάν ο γιατρός συζητήσει για το συγκεκριμένο τικ μπροστά στο παιδί, το πιο πιθανό είναι ότι το παιδί, θα αρχίσει να το κάνει.

Αμέσως πριν την εκδήλωση ενός συγκεκριμένου τικ, τα παιδιά έχουν συχνά κάποιο πρόδρομο συναίσθημα. Τα μεγαλύτερα παιδιά συνήθως το περιγράφουν, ενδέχεται, δηλαδή, να πουν ότι “ανοιγοκλείνω τα μάτια γιατί με τσούζουν” ή “τεντώνω το αυχένα μου γιατί πιάνεται” ή “βήχω γιατί ξεραίνεται ο λαιμός μου”. Είναι σημαντικό για τους γονείς και τους παιδιάτρους να γνωρίζουν ότι στις περιπτώσεις αυτές τα παιδιά δε λένε ψέματα. Είναι επίσης σημαντικό να γνωρίζουν ότι πρόκειται για πρόδρομα συμπτώματα των τικς και όχι για συμπτώματα άλλων νοσημάτων όπως αλλεργίες, οφθαλμολογικά, ωτορινολαρυγγολογικά προβλήματα κλπ.

Τα τικς επιδεινώνονται σε γενικότερες περιόδους stress και άγχους. Όσον αφορά τη διακύμανση της συχνότητάς τους κατά τη διάρκεια της ημέρας, ορισμένοι γονείς παρατηρούν ότι τα τικς μειώνονται όταν το παιδί συγκεντρώνεται σε μια συγκεκριμένη δραστηριότητα. Επίσης, κάποιοι γονείς αναφέρουν ότι τα τικς γίνονται πολύ έντονα τις απογευματινές ώρες όταν τα παιδιά βλέπουν τηλεόραση. Αυτό κάνει πάντα εντύπωση στους γονείς γιατί η ώρα αυτή είναι συνήθως ώρα χαλάρωσης για τα παιδιά. Η εξήγηση είναι ότι επειδή, όπως αναφέρθηκε, τα παιδιά μπορούν να καταστείλουν τα τικς για μικρά χρονικά διαστήματα, συνήθως “κρατιούνται” περισσότερο κατά τη διάρκεια της ημέρας όταν βρίσκονται στο σχολείο ή με φίλους. Κατά τις ώρες χαλάρωσης στο σπίτι, όμως, αφήνονται ελεύθερα και τα τικς επανέρχονται.

Πηγή