Eναλλακτικοί τρόποι διδασκαλίας που κάνουν το μάθημα πιο ενδιαφέρον

Όπως κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός, έτσι και το κάθε παιδί θέλει το δικό του, ιδιαίτερο τρόπο για να το βοηθήσετε στην τάξη. Παραθέτουμε ορισμένες στρατηγικές που θα διευκολύνουν τα παιδιά στη μάθηση.

Δώστε τους εναλλακτικές επιλογές και τρόπους να ολοκληρώσουν μια εργασία. Άλλα παιδιά αντιδρούν καλύτερα στα οπτικά, άλλα στα ακουστικά, άλλα στα κιναισθητικά ερεθίσματα κτλ. Για παράδειγμα, αντί να γράψουν μια ιστορία ή μια έκθεση, μπορεί να προτιμούν να ζωγραφίσουν την ιστορία τους σαν ένα κόμικ, να δημιουργήσουν μια παρουσίαση σε υπολογιστή ή να οργανώσουν μια μίνι θεατρική παράσταση για να πουν την ίδια ιστορία.

Η ομαδική δουλειά αποδίδει σχεδόν πάντα καλύτερα από την ατομική. Αφού χωρίσετε τα παιδιά σε ομάδες ή σε ζευγάρια, δώστε τους χρόνο να σκεφτούν και να συζητήσουν μεταξύ τους την απάντηση στο ερώτημά σας. Ο τρόπος αυτός βοηθά σίγουρα τα πιο ντροπαλά παιδιά που αποκλείεται να σήκωναν το χέρι τους, γενικότερα όμως μαθαίνει στα παιδιά τα προτερήματα του διαλόγου και της ανταλλαγής απόψεων.

Παρακολουθείστε και αξιολογείστε τη διάθεση και την ικανότητα των μαθητών σας. Η ικανότητα για μάθηση δεν είναι κάτι το δεδομένο. Κάντε τους συχνά ερωτήσεις για να τους «ξυπνάτε», ζητείστε τη δική τους άποψη πάνω στο θέμα που συζητάτε και γενικότερα πάρτε πρωτοβουλίες για να κάνετε το μάθημα πιο «ζωντανό», λιγότερο προβλέψιμο και πιο διασκεδαστικό. Στην ανάγκη, μπορεί να χρειαστεί να διδάξετε κάτι εκ νέου, ίσως και με λίγο διαφορετικό τρόπο.

Χρησιμοποιείστε όσο περισσότερα οπτικά βοηθήματα μπορείτε. Αυτό βέβαια εξαρτάται και από τη δική σας ικανότητα και διάθεση για μάθηση. Ετοιμάστε παρουσιάσεις ή σύντομα βίντεο, τα οποία είναι πολύ πιο ενδιαφέροντα για τα παιδιά από μια απλή αφήγηση κάποιων γεγονότων και στοιχείων. Είναι άλλο να μιλάτε για μια ξένη χώρα και άλλο να μιλάτε για αυτή τη χώρα ενώ παράλληλα οι μαθητές βλέπουν κάποιες χαρακτηριστικές εικόνες από αυτή. Εάν έχετε και λίγο καλλιτεχνική φλέβα, μπορείτε ακόμα να ζωγραφίσετε στον πίνακα ή να κάνετε κολάζ με σχετικές φωτογραφίες.

Προσαρμόστε ανάλογα με τους μαθητές σας τον όγκο της δουλειάς που τους αναθέτετε. Στις περιπτώσεις εκείνες που κρίνετε σκόπιμο, μοιράστε κάποιες μεγάλες εργασίες σε επιμέρους μικρότερα τμήματα. Αυτό βέβαια έχει και πιο προσωποποιημένη εφαρμογή, στις περιπτώσεις παιδιών που στρεσάρονται έντονα από τον όγκο των εργασιών που έχουν να φέρουν εις πέρας. Μπορεί, για παράδειγμα, μια σύντομη έκθεση με θέμα «πώς πέρασες το καλοκαίρι» να σας φαίνεται αστεία υπόθεση, ωστόσο ένας μαθητής να χάνει τον ύπνο του, μη γνωρίζοντας πώς θα καταφέρει να ολοκληρώσει το τιτάνιο έργο που του έχετε αναθέσει. Στην περίπτωση αυτή, ζητείστε του να γράψει πρώτα έναν σύντομο πρόλογο, μετά να περιγράψει τον τόπο στον οποίο πέρασε τις διακοπές του, τα άτομα με τα οποία συναναστράφηκε, τις δραστηριότητες στις οποίες έλαβε μέρος και κατόπιν να ολοκληρώσει με έναν σύντομο επίλογο.

Εξηγείστε αναλυτικά τους κανόνες και τις οδηγίες. Βεβαιωθείτε ότι τα παιδιά έχουν κατανοήσει πλήρως τι είναι αυτό που τους ζητάτε να κάνουν, δίχως να υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ή απορία. Ίσως και ένα μικρό βοήθημα, ένας συνοπτικός πίνακας για παράδειγμα με τα βήματα που πρέπει ν’ ακολουθήσουν, να βοηθήσει σημαντικά στην επιτυχή ολοκλήρωση της ανατεθείσας εργασίας. Κάποια παιδιά ενδέχεται να βοηθηθούν περισσότερο εάν τους δώσετε ένα παράδειγμα, ώστε να κατανοήσουν καλύτερα αυτό που τους ζητάτε.

Βοηθείστε τα παιδιά να οργανωθούν. Η σωστή οργάνωση δεν είναι μία, όπως κάποιοι πιστεύουν, αλλά μπορεί να διαφέρει από άτομο σε άτομο. Δώστε τη δυνατότητα σε κάθε παιδί να επιλέξει τον δικό του τρόπο. Πχ. να έχει άλλο χρώμα τετραδίων για κάθε μάθημα, να έχει σε ένα τετράδιο με πολλές ενότητες τις σημειώσεις όλων των μαθημάτων, να σημειώνει πάνω στα βιβλία, να κρατά σημειώσεις σε φωτοτυπίες κτλ. 

Κρατήσαμε τις δύο σημαντικότερες συμβουλές για το τέλος. Αναθέστε στον λιγότερο επιμελή μαθητή της τάξης να είναι επικεφαλής κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Να μοιράζει φωτοτυπίες, να φέρνει τις κιμωλίες ή τους μαρκαδόρους για τον πίνακα, γενικά να σας βοηθάει στην ομαλή παράδοση του μαθήματος. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ενδέχεται να αγαπήσει περισσότερο το μάθημα, σίγουρα όμως θα είναι αρκετά απασχολημένος για να κάνει σκανδαλιές. Επιπλέον, θα είναι υποχρεωμένος να έχει το νου του στο μάθημα και όχι να «πλέει σε πελάγη ευτυχίας» ή να ζωγραφίζει αδιάφορα το θρανίο του.

Τέλος, ξαναδιαβάστε τα παραπάνω και προσπαθείστε να γίνετε καλύτεροι δάσκαλοι. Δεν έχει νόημα να κάνετε παρατηρήσεις στα παιδιά «ότι δεν μαθαίνουν», εάν εσείς οι ίδιοι έχετε κλείσει την πόρτα στην έννοια της μάθησης. Πρέπει να είστε έτοιμοι και διατεθιμένοι να προσαρμοστείτε στα νέα δεδομένα που παρουσιάζει κάθε νέα φουρνιά μαθητών. Όσο πιο έγκαιρα εντοπίσετε τις ανάγκες τους, τόσο πιο γρήγορα θα μπορέσετε να προσαρμόσετε ανάλογα τη διδασκαλία σας ώστε το μάθημα να γίνει πιο ευχάριστο και αποδοτικό για όλους.

Ελιζιάννα Χριστοδούλου, Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια SIT