Παιδική επιθετικότητα

 Η επιθετικότητα περιλαμβάνει εκείνες τις μορφές της συμπεριφοράς, οι οποίες προκαλούν ζημιές, τραυματισμούς ή δυσάρεστες καταστάσεις σε αντικείμενα ή πρόσωπα του περιβάλλοντος. Συνήθως εμφανίζεται μετά από επεισόδιο ανυπακοής, όπου τα παιδιά αρνούνται να ανταποκριθούν σε συγκεκριμένες εντολές ή να ακολουθήσουν τους κανόνες του σπιτιού.
Ένα μεγάλο ποσοστό της επιθετικότητας αποτελεί φυσικό επακόλουθο της προσπάθειας του παιδιού να ανεξαρτητοποιηθεί και να κοινωνικοποιηθεί. Η αιτιολογία της διαταραχής, αν και βασικά άγνωστη, οπωσδήποτε είναι πολυπαραγοντική. 

 

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ

Ο κίνδυνος εμφάνισης της διαταραχής αυξάνει σε παιδιά που έχουν γονείς με εξάρτηση από αλκοόλ ή έχουν οι ίδιοι ιστορικό διαταραχής της Διαγωγής. Επίσης η σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση, η έλλειψη γονικής επίβλεψης, η σκληρή διαπαιδαγώγηση, η παρέα με συνομήλικους παραπτωματίες ,ο χωρισμός ή το διαζύγιο των γονιών, τα κοινωνικό-οικονομικά προβλήματα στην οικογένεια η εγκατάλειψη ή παραμέληση είναι κάποιοι παράγοντες που σύμφωνα με μελέτες ,έχουν ενοχοποιηθεί ενισχύοντας την υπόθεση τόσο της γενετικής όσο και της περιβαλλοντικής συμμετοχής στην προδιάθεση και εμφάνιση των διαταραχών αυτών.

ΤΡΟΠΟΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

Μια επιθετική συμπεριφορά είναι δυνατό να ποικίλλει σε ένταση, συχνότητα και μορφή ανάλογα με το παιδί ή τον έφηβο. Σε γενικές γραμμές όμως κάποιες πρακτικές όταν ακολουθούνται μπορούν να μειώσουν την συμπτωματολογία της επιθετικής συμπεριφοράς. Αναφέρονται ενδεικτικά μερικές:

• Οι γονείς καλό είναι να παρατηρούν το παιδί συστηματικά, ώστε να εντοπίζουν την έναρξη των αρνητικών συναισθημάτων του και αυτό γιατί ,ο χειρισμός των συναισθημάτων γίνεται ευκολότερος όταν βρίσκονται σε χαμηλή ένταση. Με αυτό τον τρόπο θα μπορούν να ηρεμήσουν το παιδί αφού αποδεχτούν τα συναισθήματα που εκείνο νιώθει και έτσι και το παιδί με τη σειρά του θα μπορέσει να μάθει να διαχειρίζεται σταδιακά τα συναισθήματα και να ηρεμεί μόνο του τον εαυτό του.

• Σημαντικό είναι οι γονείς και εκπαιδευτικοί, να μπορούν να αναγνωρίσουν το συναίσθημα του παιδιού πίσω από την επιθετική συμπεριφορά και να το βοηθούν να το κατονομάσει. Θα πρέπει όμως να γίνεται σαφές ότι κάποιες συμπεριφορές δεν μπορούν να είναι αποδεκτές. Με άλλα λόγια, θα πρέπει να βοηθήσουν το παιδί να κατανοήσει ότι το πρόβλημα δεν είναι αυτό που νιώθει (π.χ θυμός που δεν το παίζουν) αλλά ο τρόπος που το εκφράζει.

• Η στέρηση προνομίων δηλαδή η αρνητική ενίσχυση, όταν ένα παιδί εκδηλώνει ανάρμοστη συμπεριφορά είναι μια ακόμα προσέγγιση. Με αυτό τον τρόπο το παιδί μαθαίνει ποιες συμπεριφορές είναι αποδεκτές και ενισχύονται και ποιες συμπεριφορές είναι ανάρμοστες και απορρίπτονται.

• Η απομάκρυνση από το ερέθισμα (time out) που προκαλεί άγχος στο παιδί και ενισχύει την επιθετική συμπεριφορά, είναι δυνατό να επαναφέρει το παιδί σε μία κατάσταση συναισθηματικής ηρεμίας.

• Η σταθερότητα και η τοποθέτηση σαφών ορίων, αλλά και η υπομονή και η επιμονή από μέρους όλων όσοι ασχολούνται με την διαπαιδαγώγηση των παιδιών αυτών κρίνεται επιβεβλημένη. Χρειάζεται όμως ιδιαίτερη προσοχή ώστε να μην επικοινωνηθεί απόρριψη προς τα άτομα αυτά.

• Θα πρέπει πάντα να φροντίζουμε να χαρακτηρίζουμε τη συμπεριφορά του παιδιού ως κακή κι όχι το ίδιο το παιδί. Θα πρέπει με άλλα λόγια ,να γίνεται σαφές κάθε φορά ότι δεν κατακρίνουμε το παιδί σαν προσωπικότητα αλλά τον τρόπο αντίδρασης του.

• Στις περισσότερες περιπτώσεις, ατομική και οικογενειακή θεραπεία μπορεί να είναι αποτελεσματικές. 

 

Σε περίπτωση που το παιδί εμφανίζει συμπεριφορές επιθετικές που δεν είναι συνέπεια της ανάπτυξης του πρέπει να θορυβηθούμε. Εάν δούμε ότι το παιδί σε μεγαλύτερη ηλικία επιδεικνύει συμπεριφορές, σε ένα επίπεδο ανάλογο με εκείνο του δίχρονου ή του τρίχρονου, με μεγάλη συχνότητα και αυτές οι συμπεριφορές είναι ακραίες όπως σκληροί παλικαρισμοί, επιμονή και ατίθαση έλλειψη συμμόρφωσης, θα βοηθήσει εάν απευθυνθούμε σε ένα ειδικό ψυχικής υγείας. 

 

ΚΑΙ ΜΗΝ ΞΕΧΝΑΜΕ ΟΤΙ:

Αν ένα παιδί ζεί μέσα στην κριτική:
Μαθαίνει να κατακρίνει
Αν ένα παιδί ζει μέσα στην έχθρα:
Μαθαίνει να καβγαδίζει
Αν ένα παιδί ζει μέσα στην ειρωνεία:
Μαθαίνει να είναι ντροπαλό
Αν ένα παιδί ζει μέσα στην ντροπή:
Μαθαίνει να είναι ένοχο
Αν ένα παιδί ζει μέσα στην κατανόηση:
Μαθαίνει να είναι υπομονετικό
Αν ένα παιδί ζει μέσα στον έπαινο:
Μαθαίνει να εκτιμά
Αν ένα παιδί ζει μέσα στη δικαιοσύνη:
Μαθαίνει να είναι δίκαιο
Αν ένα παιδί ζει μέσα στην ασφάλεια:
Μαθαίνει να πιστεύει
Αν ένα παιδί ζει μέσα στην επιδοκιμασία:
Μαθαίνει να έχει αυτοεκτίμηση
Αν ένα παιδί ζει μέσα στην παραδοχή και φιλία:
Μαθαίνει να βρίσκει την αγάπη μέσα στον κόσμο
R.RUSSEL 

 

Πηγές: www.alithia.gr, www.rnews.gr, www.babyspace.gr