Παιδί και ζώα: Μια σχέση ζωής

Η ψυχολόγος Φρόσω Σαλιβέρου μιλάει στο infokids για το πώς μπορεί να επιδράσει θετικά στην ψυχολογία ενός παιδιού και στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του η απόκτηση ενός κατοικιδίου και δίνει στους γονείς τις απαραίτητες συμβουλές.

Τι οφέλη έχει για ένα παιδί η απόκτηση ενός ζώου;

Η σχέση που μπορεί να αποκτήσει ένα παιδί με τα ζώα είναι σχέση ζωής. Μόνο θετικά μπορούμε να πούμε καθώς μέσα στη σχέση το παιδί μαθαίνει το κύκλο της ζωής, νοιώθει και ενεργοποιεί συναισθήματα αγάπης, συμπόνιας, συντροφικότητας κατανόησης της διαφορετικότητας, προστατεύει και προστατεύεται. Έχει ένα φίλο και ένα ¨συνομιλητή¨ που δεν τον κρίνει, τον αγαπά και τον αποδέχεται.

Μπορεί μέσα σε αυτή την σχέση να αποφορτίζει αρνητικά συναισθήματα και επιθετικές συμπεριφορές με ασφάλεια και να συμφιλιώνεται μαθαίνοντας τον κύκλο της έκφρασης και την εξωτερίκευση των συναισθημάτων του.

Μαθαίνει και εκπαιδεύεται στην υπευθυνότητα και στην κατανόηση των αναγκών του άλλου, μαθαίνει ότι η συμβίωση και η σχέση αγάπης πέρα από τον πλούτο των συναισθημάτων και της έκφρασης, τη χαρά, το χάδι και το παιχνίδι έχει και υποχρεώσεις, χρειάζεται τον ανάλογο σεβασμό, και έχει κανόνες που ορίζουν την συμπεριφορά και θέτουν τα όρια.

Έρευνες δείχνουν και μας αποδεικνύουν τα οφέλη αυτής της σχέσης και συμβίωσης, καθώς τα παιδιά που μεγαλώνουν με κάποιο ζώο αναπτύσσουν καλύτερες κοινωνικές δεξιότητες, μαθαίνουν να νοιάζονται για κάποιον άλλο πέρα από τον εαυτό τους και να το εκφράζουν, ενώ παράλληλα μαθαίνουν να αντιλαμβάνονται και να αναγνωρίζουν καλύτερα και τις δικές τους ανάγκες συναισθηματικές και μη. Ακόμα έχει φανεί μεγάλη υπεροχή στην ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης και περιορισμένες πιθανότητας ανάπτυξης επιθετικής και εγκληματικής συμπεριφοράς.

Έχει μεγάλη διαφορά το τι ζώο θα επιλεγεί ως κατοικίδιο ή μετρά περισσότερο η ανάληψη ευθύνης για ένα ζωντανό και το ότι ένα νέο μέλος θα προστεθεί στο σπίτι;

Δεν έχει μεγάλη, έχει όμως διαφορά. Καθώς τα ζώα είναι ζωντανά πλάσματα έχουν χαρακτηριστικές συμπεριφορές και χαρακτηριολογικές διαφορές και από μικρές μέχρι ιδιαίτερα μεγάλες ανάγκες φροντίδας. Είναι χρήσιμο να μελετηθούν πριν γίνει η τελική επιλογή και με βάσει την ηλικία των παιδιών και τις ευθύνες που θα κληθούν να αναλάβουν καθώς και με τον τρόπο λειτουργίας της οικογένειάς και του οικογενειακού καθημερινού προγράμματος. Όλα αυτά με στόχο ο νέος συγκάτοικος να είναι πηγή χαράς και σύντροφός ένα νέο πραγματικά μέλος της οικογένειας με όλα τα παραπάνω οφέλη.

Ποια ζώα θεωρούνται καλύτεροι φίλοι ενός παιδιού και γιατί;

Το κάθε παιδί έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και ευαισθησίες στο χαρακτήρα που θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη κατά την επιλογή. Αν θα μπορούσαμε να πούμε ένα γενικότερο κανόνα ο σκύλος είναι προτιμότερος, ειδικά για ένα μικρότερο παιδί, καθώς συμπεριφέρεται με μεγαλύτερη υπομονή στις τυχόν ¨τυραννικές’ συμεριφορές του παιδιού, είναι πιο πιστός και βοηθά να κατανοήσει την έννοια της φιλίας, της στοργής και της προσφοράς, βοηθώντας το στην καλύτερη κοινωνικοποίηση του.

Την επιλογή για το ζώο ποιος πρέπει να την κάνει και γιατί;
Αρχικά είναι απαραίτητο οι γονείς να συμβουλευτούν έναν ειδικό για τα θέματα υγιεινής και τις φροντίδες που έχει ανάγκη το κάθε ζώο, προτού φέρουν το ζωάκι στο σπίτι. Είναι σημαντικό να σκεφτούν τα πρακτικά ζητήματα και τα στοιχεία της προσωπικότητας του παιδιού. Κατόπιν είναι σημαντικό να συζητηθεί με το παιδί το είδος του ζώου που θέλει. Σημαντικό είναι αν υπάρχει η δυνατότητα συζητηθεί η επιθυμία του παιδιού και με άλλους κατόχους του ζώου που επιθυμεί, ώστε να ακούσει την εμπειρία των άλλων τουλάχιστον ως προς τις υποχρεώσεις.

Επίσης πριν την τελική απόφαση καλό θα είναι να οριστούν οι ευθύνες που θα έχει το παιδί και πως θα διαμορφωθούν οι νέες συνθήκες διαβίωσης και λειτουργίας της οικογένειας, όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικά και με στόχο να ισχύσουν και στη πράξη. Γιατί μέσα από αυτό το παιδί πρέπει να καταλάβει ότι το ζώο δεν είναι μόνο ένα πλάσμα αγάπης και ένα παιχνίδι συντροφιάς, αλλά έχει υποχρεώσεις που η συμβίωση μαζί του συνεπάγεται.

Όπως και να είναι και με όποιο αποτέλεσμα η απόφαση θα πρέπει να είναι κοινή και κοινώς αποδεκτή.

Υπάρχει κάποια ηλικία στην οποία ενδείκνυται για ένα παιδί να αποκτήσει ένα ζώο;

Όπως έγινε σαφές η σχέση των παιδιών με τα ζώα είναι βαθιά, ζεστή και με πολλά οφέλη. Απαραίτητα όμως οι γονείς θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους κάποια σημαντικά θέματα υγιεινής και ασφάλειας πριν την απόφαση ή την τελική επιλογή, που σχετίζονται και με την ηλικία των παιδιών.

Για παράδειγμα οι γάτες που είναι πιο ανεξάρτητες και θέλουν λιγότερο φροντίδα μπορεί να γίνουν συχνότερα επιθετικές στα παιδικά πειράγματα, συνεπώς θα λέγαμε ότι θα ήταν ιδανική επιλογή για ένα παιδί άνω των έξι ετών. Για ένα μικρότερο παιδί όμως προτιμότερο θα ήταν ένας σκύλος, που είναι πιο υπομονετικός προς τα μικρά παιδιά. Επίσης κάποια είδη ζώων όπως ερπετά, μικρά χελωνάκια, κάποια είδη πτηνών θέλουν μεγαλύτερη φροντίδα ως προς την υγιεινή και η επαφή με αυτά εμπεριέχει μεγαλύτερους κινδύνους.

Παρόλα τα παραπάνω θα πρέπει κλείνοντας να επαναλάβουμε ότι ο χαρακτήρας και ο τρόπος λειτουργίας της οικογένειας παίζει πρωτεύοντα ρόλο στην απόφαση, καθώς και η προσωπικότητα και ο χαρακτήρας του παιδιού.

Γιατί η σχέση αυτή που αναπτύσσεται είναι βαθιά, ζεστή και πολύ σημαντική για το παιδί και ως τέτοια είναι καλό να αντιμετωπίζεται ώστε τα οφέλη να είναι ορατά στην πορεία της ανάπτυξης μιας τόσο τρυφερής ύπαρξης όπως οι παιδικές ψυχές.