Η ικανότητα να ακολουθείς την κίνηση του κεφαλιού και των ματιών ενός άλλου ατόμου είναι ένα από τα πρώτα στάδια στην εξέλιξη της συντονισμένης προσοχής. Τα παιδιά προσπαθούν να την επιτύχουν δείχνοντας, απλώνοντας το χέρι τους προς κάποιο αντικείμενο ή άτομο, γυρνώντας το κεφάλι τους προκειμένου να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους.
Η προσοχή συναρμογής αποτελεί αντανάκλαση της κοινωνικής αντίληψης και είναι απαραίτητη για την εξέλιξη άλλων κοινωνικών δεξιοτήτων.
Μπορούμε να την χωρίσουμε σε δύο κατηγορίες:
Στην αντίδραση του παιδιού στη προσοχή συναρμογής (πώς αντιδρά ένα παιδί στο βλέμμα ή την υπόδειξη ενός ενήλικα)
Στην έναρξη της προσοχής συναρμογής από το παιδί (πώς το παιδί αναζητά την προσοχή κάποιου άλλου
Εμφανίζεται στην ηλικία των 9-15 μηνών και είναι πολύ σημαντική για την τυπική ανάπτυξη των παιδιών.
Αποτελεί μία από τις κύριες ενδείξεις για την ένταξη κάποιου παιδιού στο αυτιστικό φάσμα.Τα παιδιά με καθυστερημένη ανάπτυξη του λόγου δυσκολεύονται να εκφραστούν λεκτικά και γι' αυτό αναζητούν εναλλακτικούς τρόπους έκφρασης (δείχνουν, χειρονομούν κτλ). Επίσης, προσπαθούν να μοιραστούν το ενδιαφέρον τους με άλλα άτομα (πχ το ενδιαφέρον τους για κάποιο αντικείμενο). Επιπλέον, μαθαίνουν να μοιράζονται και τα ενδιαφέροντα των άλλων (θ' ακολουθήσουν τη ματιά κάποιου για να δουν τι είναι αυτό που κοιτάζει).
Ωστόσο, τα παιδιά με αυτισμό δεν δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον να επικοινωνήσουν με τα άτομα του περιβάλλοντός τους, παρά μόνο για τις βασικές τους ανάγκες. Η επικοινωνία αυτή γίνεται με κλάμα, φωνές και άλλες μη επικοινωνιακές μεθόδους (που δεν απευθύνονται σε κάποιον συγκεκριμένα). Δεν έχουν την ικανότητα της προσοχής συναρμογής, γεγονός εμφανές όταν κοιτάζουν το χέρι και όχι στο αντικείμενο το οποίο δείχνει. Αυτό αντανακλά επίσης τη δυσκολία τους στο παιχνίδι που απαιτεί φαντασία και στην ανάπτυξη της γλώσσας.
Ακόμα και τα παιδιά με σύνδρομο Άσπεργκερ ή τα υψηλής λειτουργικότητας παιδιά με αυτισμό των οποίων το γλωσσικό επίπεδο είναι καλό και δείχνουν να είναι κοινωνικά, στερούνται ή έχουν περιορισμένη προσοχής συναρμογής. Μπορεί να εκφράσουν λεκτικά τα ενδιαφέροντά τους, ωστόσο δεν δίνουν σημασία αν ο συνομιλητής τους ενδιαφέρεται για το ίδιο θέμα. Επίσης δυσκολεύονται να εστιάσουν την προσοχή τους σε κάποιο άλλο θέμα όταν το θέμα της συζήτησης αλλάξει γι' αυτό και δεν μπορούν να διατηρήσουν μια ομαδική συζήτηση. Κάτι που με τη σειρά του επηρεάζει την κοινωνικότητά τους και τη δημιουργία σχέσεων.
Μερικές συμβουλές για την επιτυχή συντονισμένη προσοχή σε μικρή ηλικία:
Κερδίστε την προσοχή του παιδιού σας γαργαλώντας το, αγκαλιάζοντάς το, φιλώντας το ή ακουμπώντας το κεφάλι του, παρά φωνάζοντας το όνομά του μέχρι να σας προσέξει.
Όταν πιάνετε κάποιο παιχνίδι, υπερβάλλετε με τις εκφράσεις (σηκώστε τα φρύδια, ανοίξτε το στόμα με έκπληξη) και τα λόγια σας (πώπω, ωραίο).
"Χρωματίστε" τις ιστορίες που λέτε, αλλάζοντας τον τόνο της φωνής σας. Παρατηρείστε την αντίδραση του παιδιού. Αντί απλά να διαβάζετε την ιστορία, εστιάστε στους χαρακτήρες.
Εκμεταλλευτείτε τα καθημερινά συμβάντα (όπως το χτύπημα του κουδουνιού, το κλάμα ενός μωρού, την κόρνα ενός αυτοκινήτου, το θόρυβο ενός κεραυνού κτλ) για να μοιραστείτε τις εμπειρίες σας.
Φροντίστε να συμβούν ορισμένα απροσδόκητα γεγονότα κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού: να γκρεμιστεί ο πύργος με τα τουβλάκια, να πέσει ένα αυτοκινητάκι από το τραπέζι, να βάψετε το χέρι σας αντί το χαρτί κτλ.
της Ελιζιάννας Χριστοδούλου, Παιδιατρική εργοθεραπεύτρια, SIT
ΠηγήΠηγή εικόνας: http://www.autismpodcast.org
0 Σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου