Κοινωνική ερμηνεία και αυτισμός

Ένα από τα συχνότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με αυτισμό είναι η κοινωνική ερμηνεία. 

Πιστεύουν ότι λένε ή πράττουν κάτι, ενώ όλος ο κόσμος πιστεύει ότι κάνουν κάτι εντελώς διαφορετικό. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι μπορεί να βασανίζουν κάποιο κατοικίδιο, νομίζοντας ότι παίζουν μαζί του.

Αυτό γίνεται ευκολότερα κατανοητό μέσω των τεσσάρων εικόνων που επιλέξαμε. 

Ξεκινάμε από την πρώτη εικόνα. «Ένα άτομο χτυπάει ένα άλλο άτομο» ήταν η εξήγηση που έδωσε ένα παιδί με αυτισμό. Του ζήτησα να μου περιγράψει τις σκέψεις αυτών των ατόμων και εάν ήταν πιθανό το πρώτο άτομο να νομίζει ότι «παίζει» με το δεύτερο. Το δεύτερο άτομο, εκείνο το οποίο δέχεται το χτύπημα του πρώτου, μπορεί να νιώθει κι αυτό ότι παίζει; Και αν όντως νομίζουν και τα δύο άτομα ότι παίζουν, πώς αντιλαμβάνεται την ίδια εικόνα ένα τρίτο άτομο; Κάθε εικόνα που βλέπουμε με τα μάτια μας, γίνεται κατανοητή μετά την επεξεργασία της από τον εγκέφαλο. Γι’ αυτό και είναι δυνατόν πολλά άτομα να βιώνουν διαφορετικά την ίδια εικόνα (ή κατάσταση). Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στις πράξεις μας.

Περνάμε τώρα στη δεύτερη εικόνα. Δείχνει κάποιο άτομο να κλαίει. Γιατί κλαίει; Επειδή πονάει ή επειδή λυπάται; Αυτή τη σκέψη κάνουμε αυτόματα όλοι μας. Δεν μπορεί όμως να κλαίει από ευχαρίστηση; Αποκλείεται να γελούσε τόσο πολύ και τώρα τον πήραν τα κλάματα; Ή να δακρύζει λόγω κάποιας αλλεργίας; Δεν είναι εύκολο να εξάγουμε ασφαλές συμπέρασμα από ένα μόνο δάκρυ, ωστόσο αποδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο τους πολλαπλούς τρόπους με τους οποίους μπορεί να ερμηνευθεί ένα δάκρυ.

Στην επόμενη εικόνα βλέπουμε ένα άτομο να τρέχει. Γιατί τρέχουμε; Συνήθως για δύο λόγους: για να ξεφύγουμε ή για να πάμε κάπου. Για να πάμε σε κάποιον ή να ξεφύγουμε από κάποιον. Πολλές φορές και για τους δύο λόγους μαζί. Οπότε, γιατί τρέχει αυτό το άτομο; Κινδυνεύει ή έχει αργήσει; Τα συμπεράσματα που μπορούμε να βγάλουμε βλέποντας κάποιον στο δρόμο να τρέχει είναι πολλά. Γιατί δεν προσπαθείτε κι εσείς να σκεφτείτε μερικούς λόγους που μπορεί να ώθησαν το συγκεκριμένο άτομο να τρέξει;

Στην τελευταία εικόνα βλέπουμε ένα άτομο να δείχνει και να γελάει. Το δεύτερο άτομο είναι σκυθρωπό. Τι συμπεράσματα βγαίνουν από αυτή την εικόνα; Το άτομο που γελάει είναι «κακό»; Ή απλά γελάει με κάτι πραγματικά αστείο; Το δεύτερο άτομο ωστόσο δεν έχει αντιληφθεί το λόγο και γι’ αυτό έχει στεναχωρηθεί. Σαφώς και υπάρχουν και άλλοι τρόποι να ερμηνεύσει κανείς αυτή την εικόνα. Το σημαντικό είναι ότι η όλη συζήτηση βοηθά ένα παιδί με αυτισμό να καταλάβει ορισμένα πράγματα σχετικά με την κοινωνική ερμηνεία των πράξεών του.

Άλλωστε όλοι όσοι δουλεύουμε με παιδιά με αυτισμό, γνωρίζουμε πόσο δυνατό είναι το οπτικό τους σύστημα και πόσο πιο κατανοητά γίνονται τα πράγματα για εκείνα, όταν συμβολίζονται με σκίτσα ή εικόνες.

Πηγή