Μεγαλώνοντας παιδιά με ΔΕΠΥ

 «Καλή η θεωρία και η βοήθεια των ειδικών, ωστόσο εγώ τι μπορώ να κάνω για το παιδί μου;» είναι μια ερώτηση που δεχόμαστε 

αρκετά συχνά από γονείς. 

Όπως έχουμε ξαναγράψει, η απάντηση δεν είναι μία και συγκεκριμένη. Αλλάζει από περίπτωση σε περίπτωση, ανάλογα με τις συνθήκες, τις περιστάσεις και πολλούς ακόμα παράγοντες. Με αφορμή ένα πρόσφατο άρθρο που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελία WebMD, ασχολούμαστε ξανά με το θέμα.

Το κυριότερο είναι να αποδεχθείτε την κατάσταση του παιδιού σας. Δεν είναι κακό, κακομαθημένο, ανάγωγο ή ακοινώνητο, είναι απλά ένα παιδί με ΔΕΠΥ, γι’ αυτό και συμπεριφέρεται διαφορετικά από τα άλλα παιδιά. Δεν υπάρχει κάτι στη συμπεριφορά του το οποίο σας κάνει κακούς γονείς ή κάτι για το οποίο θα έπρεπε να ντρέπεστε. Θα πρέπει λοιπόν να είστε ειλικρινείς με τον εαυτό σας και με τους άλλους. 

Σε αυτούς τους «άλλους» συμπεριλαμβάνεται και το παιδί σας. Μιλήστε του ανοιχτά και ειλικρινά, προσπαθείστε να του εξηγήσετε τι είναι αυτό που το καθιστά διαφορετικό από τα άλλα παιδιά. 

Εξηγείστε του γιατί πρέπει να πηγαίνει σε κέντρο θεραπειών, γιατί πρέπει να λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή ή οτιδήποτε άλλο δυσκολεύεται να καταλάβει και ν’ αποδεχτεί. Μεγαλώνοντας θα μπορέσει να κρίνει τη συμπεριφορά του και να την προσαρμόσει στο περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται. Δεν αποκλείεται μάλιστα να σας ξαφνιάσει κάποιες στιγμές με την ωριμότητά του.

Η ειλικρίνεια θα σας βοηθήσει επίσης να μην κάνετε το λάθος να χρησιμοποιήσετε τη διαταραχή του παιδιού σας ως δικαιολογία. Μεγαλώστε το όπως τα υπόλοιπα παιδιά σας (τηρουμένων των αναλογιών), μην του κάνετε όλα τα χατήρια επειδή έχει ΔΕΠΥ. Μπορεί να τα πάει εξίσου καλά τόσο στο σχολείο όσο και στο παιχνίδι. Εάν όμως αρχίσετε τις δικαιολογίες του στυλ «δεν πειράζει κι αν δεν διαβάσει μία μέρα, έχει ΔΕΠΥ» ή «κουράστηκε μώρε το καημένο λόγω της ΔΕΠΥ, ας κάτσει να δει τηλεόραση να ξεκουραστεί», τότε το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν το βοηθάτε. Θα πρέπει να το μάθετε να κάνει τα πάντα, σαν οποιοδήποτε άλλο παιδί, απλά αλλάζοντας ίσως λίγο τον τρόπο για να το βοηθήσετε.

Αυτό μας φέρνει στον επόμενο κανόνα. Θα πρέπει να μάθει ότι οι πράξεις του έχουν συνέπειες και ότι στις συνέπειες αυτές είναι και η τιμωρία. Η ατιμωρησία δεν έκανε ποτέ καλό σε κανέναν. Δίχως να χάσετε την ψυχραιμία σας, θα πρέπει να εξηγήσετε στο παιδί τι είναι αυτό που έκανε λάθος ή δεν έπρεπε να κάνει και κατόπιν να του δείξετε το σωστό τρόπο, έως ότου μάθει να το κάνει σωστά. Ή έως ότου πάψει να κάνει κάτι που δεν είναι σωστό. Εάν για παράδειγμα τσακωθεί με ένα άλλο παιδί στο σχολείο, εξηγείστε του ότι θα πρέπει την επόμενη μέρα να ζητήσει συγνώμη, είτε ευθέως είτε χαρίζοντας μια ζωγραφιά στο συμμαθητή του. Με όποιον τρόπο αισθάνεται καλύτερα, έως ότου μάθει ότι δεν πρέπει να τσακώνεται.

Ως συνέχεια του παραπάνω παραδείγματος, τονίζουμε για μία ακόμα φορά ότι η συμπεριφορά σας θα πρέπει να είναι ανάλογη των παροτρύνσεών σας. Υπόδειγμα για το παιδί. Εάν με το παραμικρό χάνετε την ψυχραιμία σας και αρχίζετε τις φωνές ή σταματάτε το αυτοκίνητο για να βγείτε έξω να τσακωθείτε, είτε με ΔΕΠΥ είτε χωρίς, μην περιμένετε το παιδί σας ν’ ακούσει τι του λέτε. Θα ακολουθήσει το δικό σας παράδειγμα και θα κάνει ακριβώς το ίδιο.

Ακόμα καλύτερα θα ήταν εάν καταφέρνατε να κάνετε το παιδί να μάθει μέσω επιβραβεύσεων και όχι μέσω τιμωριών. Με άλλα λόγια, θα πρέπει να εστιάσετε στα πλεονεκτήματα του παιδιού σας, στα σημεία στα οποία υπερτερεί και να το μάθετε να τα χρησιμοποιεί προς ώφελός του. Επιβραβεύστε το για να κάνει κάτι σωστά, αντί να περιμένετε να κάνει κάτι λάθος για να το τιμωρήσετε. Για παράδειγμα, ένα παιδί με ΔΕΠΥ δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί στο διάβασμα, αλλά βγάζει παραπάνω ενέργεια στο παιχνίδι. Δώστε του να καταλάβει πως αν συγκεντρωθεί περισσότερο στο διάβασμα, θα έχει περισσότερο χρόνο στη διάθεσή του για παιχνίδι, γεγονός που θα αποφορτίσει μέρος της περίσσειας ενέργειάς του και θα το βοηθήσει μετά να είναι πιο ήρεμο. Μπορεί το παιδί να μην καταλαβαίνει την άμεση σχέση μεταξύ του διαβάσματος, του παιχνιδίου, της κούρασης και της χαλάρωσης, ωστόσο σίγουρα μετά θα νιώθει καλύτερα. Ο τρόπος αυτός λειτουργεί πολύ καλύτερα απ’ ότι αν τιμωρούσατε το παιδί που δεν διάβασε με το να μην του επιτρέψετε να πάει να παίξει.

Το τελευταίο είναι ίσως και το πιο δύσκολο: θα πρέπει να πάψετε να είστε υπερπροστατευτικοί. Πρέπει ν’ αφήσετε το παιδί να δώσει τις δικές του μάχες. Όχι να τις δώσετε εσείς για λογαριασμό του. Όσο κι αν δυσκολεύεται στην αρχή, θα πρέπει να μάθει να στηρίζετε στις δικές του δυνάμεις. Μην ξεχνάτε ότι δεν γίνεται να είστε πάντα στο πλάι του για να το προστετεύετε. Όσο πιο νωρίς μάθει κάποια πράγματα, τόσο καλύτερα για εκείνο. Αυτό ισχύει για όλα τα παιδιά, ακόμα περισσότερο όμως για τα παιδιά που αντιμετωπίζουν περισσότερες δυσκολίες.

Ελιζιάννα Χριστοδούλου, Παιδιατρική Eργοθεραπεύτρια SIT