Διγλωσσία και δίγλωσση εκπαίδευση στην παιδική ηλικία

Τι ειναι η διγλωσσία

Η διγλωσσία είναι η χρησιμοποίηση ή η γνώση περισσότερων απο μία γλώσσα (μπορεί να είναι και περισσότερες από δύο γλώσσες), που καθιστά κάθε δίγλωσσο άτομο και πολύγλωσσο, όπου το αντίθετο δεν είναι απαραίτητα ορθό, για παράδειγμα κάποιος που ξέρει 3 γλώσσες.

Για κάποιους όμως η διγλωσσία σημαίνει να χρησιμοποιούνται και οι δύο γλώσσες το ίδιο κατα την επικοινωνία. Για άλλους σημαίνει την δυνατότητα επικοινωνίας και με τις δύο γλώσσες, αλλά με περισσότερες γνώσεις και ικανότητες στην μία από την άλλη.

Πως να μάθω στο παιδί μου σωστά και τις δύο γλώσσες?


Οι περισσότεροι επιστήμονες υποστηρίζουν πως η ταυτόχρονη εκπαίδευση και στις 2 γλώσσες σε μικρή ηλικία, δίνει καλύτερα αποτελέσματα και το παιδί τις μαθαίνει σχεδόν το ίδιο και τις δύο.

Είναι φυσιολογικό να έρθει και η περίοδος της σύγχυσης των 2 ή περισσότερων γλωσσών. Συχνά τα παιδιά “δανείζονται” λέξεις ή φράσεις και από τις 2 γλώσσες για να εκφράσουν αυτό που θέλουν, ακόμη και στην ίδια πρόταση. Αυτό συμβαίνει επειδή μπορεί το λεξιλόγιο της μιας γλώσσας να είναι πιο φτωχό από την άλλη, ή απλά να είναι δύσκολο να εκφράσει σωστά την ιδέα από αυτό που θέλει να πει στην άλλη γλώσσα. Επίσης αν το παιδί μιλάει κυρίως την μια γλώσσα στο σπίτι και την άλλη εκτός σπιτιού (νηπιαγωγείο, σχολείο), η μία γλώσσα γίνεται η ανεπίσημη και χρησιμοποιείται για να εκφραστεί στο πλαίσιο που χρησιμοποιείται αυτή η γλώσσα (π.χ. “Θέλω να με βοηθήσεις με το homework”).

Είναι επίσης δυνατό να χρησιμοποιούνται και οι δύο γλώσσες το ίδιο. Αυτό που συχνά παρατηρείται στα δίγλωσσα παιδιά είναι να καταλαβαίνουν την μια γλώσσα πολύ καλά, αλλά να μην την χρησιμοποιούν εξίσου καλά στην αυθόρμητη ομιλία. Η καλυτερη προσέγγιση στην εκπαίδευση του παιδιού είναι να μάθει να χρησιμοποιεί τις δύο γλώσσες σε διαφορετικές συνομιλίες, για παράδειγμα να χρησιμοποιεί την μια γλώσσα με τον ένα γονέα και την άλλη με τον άλλο.

Δίγλωσση εκπαίδευση και γλωσσικά προβλήματα.

Αν το παιδί μεγαλώσει σε ένα δίγλωσσο πλαίσιο, οι πιθανότητες να αναπτύξει γλωσσικά προβλήματα είναι πολύ μικρότερη από αυτήν, αν το παιδί μάθει την δεύτερη γλώσσα σε πιο μεγάλη ηλικία, για παράδειγμα κατα την προσχολική ή σχολική ηλικία. Κάποιοι υποστηρίζουν πως αν η δεύτερη γλώσσα θεωρηθεί σαν επιπλεόν γλώσσα, πριν η μητρική γλώσσα ολοκληρωθεί, η ανάπτυξη της μητρικής μπορεί να καθυστερήσει ή και να σταματήσει εντελώς. Άλλοι υποστηρίζουν ότι το επίπεδο της δεύτερης γλώσσας δεν μπορεί να φτάσει το επίπεδο της πρώτης, ή δεν μπορεί να αναπτυχθεί περισσότερο από την πρώτη.

Οι γονείς που θεωρούν ότι τα παιδιά τους έχουν προβλήματα ομιλίας, πρέπει να απευθυνθούν σε λογοθεραπευτή. Ο λογοθεραπευτής θα αξιολογήσει το πρόβλημα και τα επίπεδα των δύο γλωσσών, εάν κι εφόσον γνωρίζει καλά και τις δύο γλώσσες. Αν το παιδί καθυστερεί και στις δύο γλώσσες, τότε χρήζει λογοθεραπευτικής αξιολόγησης, διότι η καθυστέρηση μπορεί να οφείλεται σε μια κυρίαρχη παθολογία, ή απλά να να είναι χαρακτηριστικό ενός δίγλωσσου παιδιού.

Σημαντικοί παράγοντες – γεγονότα :

• Τα δίγλωσσα παιδιά αντιλαμβάνονται τον γραπτό λόγο νωρίτερα απο τα μονόγλωσσα παιδιά.

Είναι αποδεδειγμένο ότι τα παιδιά αντιλαμβάνονται κάποια γράμματα ακόμη πριν μάθουν να διαβάζουν. Κατα την εκμάθηση του αλφηβήτου και της ανάγνωσης, τα παιδιά μαθαίνουν να συνδιάζουν τις γραμμένες λέξεις με μία εικόνα. Στα πολύγλωσσα παιδιά η αντιστοιχία αυτή είναι διαφορετική, αφού ξέρουν, ότι μια εικόνα μπορεί να “γραφτεί” με διαφορετικά σύνολα γραμμάτων/ήχων, άρα διαφορετικές λέξεις αντιστοιχούν σε μια εικόνα. Αυτό το γεγονός συμβάλλει στην πιο γρήγορη εκμάθηση και διαφοροποίηση του αλφαβήτου (ειδικά εάν και στις δυο γλώσσες χρησιμοποιείται το ίδιο αλφάβητο). Αν τα αλφάβητα είναι διαφορετικά, η κατάσταση δεν αλλάζει, απλά οι αντιστοιχίες γίνονται περισσότερες – μια εικόνα αντιστοιχεί σε σε δύο σχετικά διαφορετικά σύνολα από γράμματα.

Π.χ. Γάτα – Cat – Katze

Αφού το παιδί αντιστοιχεί μια εικόνα με διαφορετικές λέξεις (π.χ. για την μαμά – γάτα, για τον μπαμπά cat), τότε δεν έχει πρόβλημα να αντιστοιχήσει το σύνολο των γραμμάτων για την ίδια εικόνα.

• Τα δίγλωσσα παιδιά μαθαίνουν πολύ εύκολα άλλες γλώσσες απ’ ότι τα μονόγλωσσα παιδιά.

Για να γίνει πιο εύκολα κατανοητό, απλά φανταστείτε πόσα ξέρει ένα νεογέννητο παιδί και πόσα πολλά μαθαίνει κατα την διάρκεια των πρώτων χρόνων της ζωής του. Φανταστείτε τον εγκέφαλο του παιδιού σαν μια πλαστελίνη, την οποία οι γονείς διαμορφώνουν. Τώρα φανταστείτε την γλώσσα σαν μονοπάτια από πλαστελίνη, την γραμματική και το λεξιλόγιο σαν δέντρα και σπίτια σ’ αυτά τα μονοπάτια. Τα μονοπάτια της γλώσσας χτίζονται από τους γονείς και ο παιδικός εγκέφαλος ανα τα χρόνια χτίζει τα δέντρα και τα σπίτια, μαθαίνοντας τις “επόμενες” γλώσσες και χτίζοντας την γραμματική και το λεξιλόγιο τους.

του Απόστολου Μαυρομάτη, Λογοπεδικού – Θεραπευτή ιπποθεραπείας, παιδαγωγικής και θεραπευτικής ιππασίας

Πηγή