Σχέση Παιδιού-Θεραπευτή: συμβουλές για θεραπευτές

Όλοι οι θεραπευτές που δουλεύουμε με παιδιά γνωρίζουμε πόσο σημαντικό είναι να δομήσουμε μια σχέση εμπιστοσύνης, σεβασμού και εκτίμησης με το παιδί, πρωτού ακόμη θέσουμε τους θεραπευτικούς στόχους. Προσωπικά θεωρώ ότι είναι ένα στοίχημα του θεραπευτή με τον εαυτό του, καθώς κάθε παιδί είναι μοναδικό. Η αλληλεπίδραση των δύο μελών είναι το πρώτο λιθαράκι, το οποίο θα αποτελέσει θεμέλιο στην μετέπειτα συνεργασία. 

Στην ξενόγλωσση βιβλιογραφία περιγράφεται με τον όρο Pairing, δηλαδή Ζευγοποίηση. Τον όρο «ζευγοποίηση» πιθανότατα θα τον γνωρίζετε από το κινητό σας τηλέφωνο. Είναι η διαδικασία με την οποία το ένα κινητό «γνωρίζει» το άλλο, ώστε στο μέλλον να γίνεται άμεσα και χωρίς προβλήματα η επικοινωνία μεταξύ τους.

Είναι όμως ιδανικός για να περιγράψει την αρχή της σχέσης του θεραπευτή με το παιδί. Βοηθά το θεραπευτή να χτίσει μια σχέση αμοιβαίας συμπάθειας και εμπιστοσύνης με το παιδί, στην οποία θα στηρίξει αργότερα τη σχέση του με αυτό.

Μιας και μιλάμε για παιδιά, ο ιδανικός τρόπος για να επιτευχθεί αυτή η ζευγοποίηση είναι μέσω ευχάριστων και διασκεδαστικών συνειρμών, κυρίως δηλαδή μέσω του παιχνιδιού. Θέλετε το παιδί να σας θεωρήσει άτομο συναρπαστικό κι ευχάριστο. Εάν το παιδί περνάει καλά μαζί σας, θα προσέρχεται με μεγάλη ευχαρίστηση στη θεραπεία και θα είναι πολύ συνεργάσιμο μαζί σας.

Οι ακόλουθοι είναι μερικοί από τους τρόπους που μπορούν να σας βοηθήσουν να επιτύχετε :

1.Το παιχνίδι. Η πρώτη και καλύτερη επιλογή των παιδιών. Την πρώτη φορά που θα το συναντήσετε, προσφέρετε στο παιδί ποικιλία παιχνιδιών και δραστηριοτήτων. Επιτρέψτε του να παίξει με την ψυχή του όπως λέμε, μέχρις ότου νιώσει άνετα και οικεία. Διασκεδάστε μαζί του και επιτρέψτε στον εαυτό σας να γίνει και πάλι παιδί.

2. Η αξιολόγηση. Χρησιμοποιήστε δομημένη αξιολόγηση (συγκεκριμένες δοκιμασίες, tests), αλλά και κλινική παρατήρηση. Οι δομημένες δοκιμασίες θα σας παρέχουν μία εικόνα για τις δεξιότητες στις οποίες υπολείπεται το παιδί, ενώ η παρατήρηση στο ελεύθερο παιχνίδι του θα σας δώσει μία ολοκληρωμένη εικόνα για το τι του αρέσει και τι όχι. 

3.Τα αντικείμενα.. Τοποθετείστε αντικείμενα εκτός της εμβέλειας του παιδιού. Όπως για παράδειγμα σε ψηλά ράφια ή ντουλάπια, πάντα όμως σε θέση στην οποία το παιδί μπορεί να τα δει. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα αναγκαστεί το παιδί να επικοινωνήσει μαζί σας, για ν’ αποκτήσει πρόσβαση στα παιχνίδια που θέλει επίσης μία ποδιά ή ρούχα με τσέπες θα σας  βοηθήσουν να έχετε άμεση πρόσβαση στα αντικείμενα-ενισχυτές. Προτείνοντας πρωτότυπες δραστηριότητες ενισχύετε το κίνητρο και την αλληλεπίδραση του παιδιού μαζί σας.

4. Μην παίρνετε. Όταν χρησιμοποιείτε τον εαυτό σας ως ενισχυτή, θυμηθείτε ότι δεν πρέπει να ζητήσετε ανταλλάγματα από το παιδί. Επιπλέον, το παιδί δεν θα πρέπει να πάψει να περνάει καλά. Επιτρέψτε στο παιδί να εξερευνήσει το χώρο και να βρει νέες διασκεδαστικές δραστηριότητες και παιχνίδια. Βεβαιωθείτε ότι θ’ αποτελείτε κι εσείς μέρος του παιχνιδιού. Εάν το παιδί πάψει να ενδιαφέρεται για κάποια δραστηριότητα ή παιχνίδι, τότε βρείτε κάποια νέα προς αντικατάστασή.

5.Οι ενισχυτές. Χρησιμοποιήστε τους ενισχυτές για να κάνετε το χώρο θεραπείας ελκυστικό και προσιτό. Μιλώντας για ενισχυτές, το μυαλό σας πάει σε πολύχρωμα αυτοκόλλητα και λαχταριστά σνακς αλλά ο σημαντικότερος ενισχυτής είναι ο ίδιος ο θεραπευτής. Είναι πολύ σημαντικό το παιδί να προσέρχεται οικειοθελώς στο χώρο θεραπείας. Εάν το παιδί αποφεύγει ή προσπαθεί να φύγει από το χώρο θεραπείας, σημαίνει ότι δεν έχετε επιτύχει το επιθυμητό επίπεδο ζευγοποίησης και θα πρέπει να επιμείνετε σε αυτόν τον τομέα.

Μην ξεχνάτε ότι το πιο σημαντικό απ’ όλα είναι τόσο ο θεραπευτής όσο και το παιδί να έχουν περάσει καλά και να έχουν μάθει κάτι από αυτή τη διαδικασία!

Ελιζιάννα Χριστοδούλου, Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια SIT