Σύντομες λύσεις σε κοινά προβλήματα

Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με αυτισμό είναι πολλές.  Δυστυχώς, για πολλές από αυτές, δεν υπάρχει μία λύση που λειτουργεί σε όλες τις περιπτώσεις. Θα προσπαθήσουμε να προτείνουμε κάποιες προσεγγίσεις στα πέντε πιο κοινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με αυτισμό, ελπίζοντας οι λύσεις αυτές να λειτουργήσουν σε όσους τις δοκιμάσουν.

1. Ανήσυχα βράδια 

Σε γενικές γραμμές, τα παιδιά με αυτισμό δυσκολεύονται αρκετά να κοιμηθούν. Ευτυχώς, αυτό δεν ισχύει για όλα τα παιδιά. Πρώτα απ’ όλα, θα πρέπει να φτιάξετε ένα πρόγραμμα. Τα παιδιά με αυτισμό αρέσκονται στη ρουτίνα, επειδή τα κάνει να νιώθουν ασφάλεια. Θα πρέπει λοιπόν να δημιουργήσετε αυτή τη ρουτίνα του ύπνου και να τη μάθετε στο παιδί. Ο καλύτερος τρόπος είναι η δημιουργία ενός προγράμματος με φωτογραφίες, αρκεί όμως και μία λίστα με στυλό διαφορετικού χρώματος ή επισήμανση με φωσφοριζέ μαρκαδόροο. Οι φωτογραφίες αυτές μπορεί να είναι οι πυτζάμες του παιδιού, η οδοντόβουρτσα, κάποιο βιβλίο ή κούκλα κτλ. Οτιδήποτε ηρεμεί το παιδί, ώστε να μπορέσει να κοιμηθεί. Έχοντας το πρόγραμμα ή τη λίστα, το παιδί νιώθει ανεξάρτητο. Γνωρίζει τι πρέπει να κάνει, με ποια σειρά πρέπει να το κάνει, δίχως να δέχεται συνεχείς εντολές ή παροτρύνσεις από τους γονείς.

Ένα πολύ ανήσυχο παιδί, ενδέχεται να ηρεμήσει με την πλέον κλασική λύση. Να του διαβάσετε ένα παραμύθι ή έστω να προμηθευτείτε κάποιο CD ή DVD ή εφαρμογή με μαγνητοφωνημένα παραμύθια.

Το παιδί ενδέχεται να δυσκολεύεται να κοιμηθεί εξαιτίας αισθητηριακών λόγων. Απομακρύνετε το κρεβάτι του από το παράθυρο και αναζητείστε τι είναι αυτό που το ενοχλεί. Κουβέρτες με βάρος (μάλλον θα χρειαστεί να τις παραγγείλετε από το εξωτερικό), φωτισμός με ντίμερ και λοιπές λεπτομέρειες ενδέχεται να το βοηθήσουν σημαντικά.

Μειώστε την ποσότητα του φαγητού και του νερού που πίνει λίγο πριν πάει για ύπνο. Βεβαιωθείτε ότι θα πάει στην τουαλέτα, πριν πέσει για ύπνο, ώστε να μη χρειαστεί να σηκωθεί τη νύχτα.

2. "Λιώσιμο" (meltdown)

Το λιώσιμο όπως το ονομάζουμε είναι διαφορετικό από τις κρίσεις. Συνήθως υπάρχει κάποιος λόγος που το προκαλεί, όπως άγχος, δυσκολίες στην αισθητηριακή επεξεργασία, αδυναμία έκφρασης ή έλλειψη κατανόησης.

Τα παιδιά με αυτισμό που παρουσιάζουν λιώσιμο συχνά είναι εκτός ελέγχου και είναι δύσκολο να τα παρηγορήσεις. Αν και το λιώσιμο εμφανίζεται ξαφνικά, συνήθως ένας γονιός αντιλαμβάνεται τον ερχομό του (έχοντας βιώσει αρκετά).

Αν και δεν είναι πάντοτε εφικτό να το σταματήσει, υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορεί να κάνει ένας γονιός:

Α) Εάν το παιδί έχει αισθητηριακές ευαισθησίες, το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Για παράδειγμα, ένα ευαίσθητο παιδί δυσκολεύεται ιδιαίτερα όταν βρίσκεται σε ένα σουπερμάρκετ.

Β) Ετοιμάστε ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα, ώστε το παιδί να γνωρίζει τι πρόκειται ν’ ακολουθήσει. Ανάλογα με την ηλικία του παιδιού, το πρόγραμμα αυτό μπορεί να περιλαμβάνειθ εικόνες ή λέξεις ή και τα δύο. Στο πρόγραμμα αυτό σημειώστε πρόσωπα, μέρη, ώρες κτλ. Ακόμα καλύτερα, αν μπορείτε να δώσετε στο παιδί ένα πρόγραμμα το οποίο μπορεί να έχει μαζί του ανά πάσα στιγμή.

Γ) Διατηρείστε την ψυχραιμία σας. Εάν το παιδί εμφανίζει διάθεση  να σας πάει κόντρα, μην αντιδράσετε απαντώντας εκνευρισμένα στο παιδί. Απλά θα ρίξετε λάδι στη φωτιά και η κόντρα θα διαρκέσει περισσότερο.

Δ) Έχετε σταθερή άποψη και μην υποχωρείτε. Ένα παιδί, ακόμα και ένα αυτιστικό, είναι σε θέση να γνωρίζει τι πρέπει να κάνει για να πετύχει το σκοπό του (πχ φωνές, κλάματα κτλ). Αν η θέση σας αλλάζει, απλά επιβραβεύετε τη συμπεριφορά του παιδιού.

Ε) Εάν οι συνθήκες το επιτρέπουν, επιτρέψτε στο παιδί να ξεσπάσει προκειμένου να ηρεμήσει.

3. Άγχος

Πολλά παιδιά εμφανίζουν επίπεδα άγχους υπερβολικά για την ηλικία και τις ευθύνες τους. Πολλές φορές, υπάρχει λόγος. Όπως για παράδειγμα κάποιες εκπομπές που βλέπει στην τηλεόραση. Αν και μας φαίνεται απίστευτο, υπάρχει περίπτωση ν’ ακούσει κάτι το παιδί στις ειδήσεις και να αναστατωθεί ή ακόμα και να τρομοκρατηθεί. Σε αυτές τις περιπτώσεις, βάλτε τα δυνατά σας να το καθησυχάσετε.

Επίσης, καλό θα ήταν να προσέξετε ποιες συζητήσεις κάνετε παρουσία του παιδιού.

Προσπαθείστε να διώξετε το άγχος του παιδιού, συζητώντας μαζί του κάποια πράγματα πχ για την επίσκεψη στο γιατρό ή τη βόλτα στα μαγαζιά.

Μιλήστε στο παιδί σας με απόλυτα κατανοητό τρόπο που δεν σηκώνει παρεξηγήσεις ή οδηγεί σε παρανοήσεις.

4. Έλλειψη εξωτερικής υποστήριξης

Η βοήθεια που παρέχει το κράτος απευθείας στα παιδιά με αυτισμό ή στους γονείς τους είναι μικρή. Συχνά θα χρειαστεί να μπλέξετε με γραφειοκρατικές διαδικασίες, γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι μάλλον δεν θα οδηγήσουν πουθενά. Μην ξεχνάτε ποτέ όμως ότι εσείς είστε ο καλύτερος «συνήγορος» του παιδιού σας. Από την υπομονή και το κουράγιο σας θα εξαρτηθούν πολλά. Για οτιδήποτε μπορείτε να κερδίσετε, θα χρειαστεί τιτάνια προσπάθια από μέρου σας.

Υιοθετείστε τη σύγχρονη τεχνολογία. Ένα απλό κινητό τηλέφωνο αρκεί για να καταγράψετε μία κρίση του παιδιού σας. Πολλές φορές, αυτό το χαμηλής ποιότητας βίντεο ή ηχογράφηση, μπορεί ν’ αποδειχθεί πιο πολύτιμο απ’ οποιαδήποτε περιγραφή. Πολλοί γονείς μας έχουν εκμυστηρευθεί ότι αντιμετώπισαν λειτουργούς που δεν πίστευαν τα λεγόμενά τους. Όταν όμως είδαν σε βίντεο τη συμπεριφορά του παιδιού (πχ. κατά τις βραδινές ώρες), άλλαξαν αμέσως τη στάση και τις απόψεις τους.

Μην πετάτε το παραμικρό. Δυστυχώς, ο αγώνας ενάντια στο θηρίο που λέγεται κράτος απαιτεί «χαρτούρα». Κρατείστε όλες τις διαγνώσεις, αναφορές προόδου ή οποιοδήποτε άλλο έγγραφο ενδέχεται να σας ζητηθεί στο μέλλον.

5. Αισθητηριακή επεξεργασία

Τα παιδιά με αυτισμό είναι πάρα πολύ πιθανό ν’ αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην αισθητηριακή επξεργασία είτε είναι υπό είτε υπέρ ευαίσθητα. Παραθέτουμε ορισμένα παραδείγματα κοινών προβλημάτων που ενδέχεται ν’ αντιμετωπίζει ένα παιδί. Ωστόσο, για μία ακόμα φορά, θα τονίσουμε ότι δεν αντιμετωπίζουν όλα τα παιδιά τα ίδια προβλήματα.

Απτική αμυντικότητα: Ένα παιδί με απτική αμυντικότητα θ’ αντιμετωπίζει δυσκολίες σε θέματα που έχουν να κάνουν με την αφή. Είναι ενδεχόμενο να μην μπορεί ν’ ανεχθεί ορισμένα υλικά (πχ. ένα αντιανεμικό από πολυεστέρα) ή ακόμα και να νιώθει έντονο σωματικό πόνο όταν φοράει ρούχα φτιαγμένα από αυτά τα ενοχλητικά για εκείνο υλικά. Παρατηρείστε ποια είναι αυτά τα υλικά (δεν είναι τα ίδια για κάθε παιδί) και αποφύγετέ τα στο μέλλον.

Εάν το σχολείο στο οποίο πηγαίνει το παιδί επιβάλλει τη σχολική ποδιά και το παιδί σας δεν αντέχει το ύφασμα από το οποίο είναι φτιαγμένη, θα χρειαστεί να πάτε στο σχολείο και να τους εξηγήσετε. Μη θεωρήσετε δεδομένο ότι έχουν γνώση και εμπειρία τέτοιων θεμάτων. Ίσως μάλιστα χρειστεί να έχετε μαζί σας και κάποιον πιο ειδικό, όπως για παράδειγμα τον εργοθεραπευτή του παιδιού, προκειμένου να ενισχύσετε τη θέση σας. Στο τέλος όμως είναι πιθανό να καταλήξετε σε κάποιο συμβιβασμό.

Δώστε του χρόνο να εξοικειωθεί με τη σχολική ποδιά, όπως και με ένα νέο ζευγάρι παπούτσια. Φορέστε του την ποδιά 5-10 λεπτά την ημέρα, για αρκετές ημέρες ακι μην περιμένετε να τη φορέσει κατευθείαν την πρώτη μέρα στο σχολείο. Αυτό θα βοηθήσει σημαντικά το παιδί.

Ακουστική αμυντικότητα: Κάποια παιδιά είναι ευαίσθητα στους δυνατούς ήχους, άλλα στον τόνο ή τη χροιά ενός ήχου, όπως για παράδειγμα η ομιλία συγκεκριμένων ατόμων. Ενημερώστε σχετικά τους δασκάλους του παιδιού και το σχολείο του γενικότερα. Ο ήχος του κουδουνιού ή της σειρήνας για την άσκηση πυρκαγιάς μπορεί να ωθήσει ένα παιδί να εκδηλώσει κρίση.

Δοκιμάστε αν το παιδί νιώθει καλύτερα φορώντας προστατευτικά καλύμματα στα αυτιά του. Αν ναι, ζητείστε από το σχολείο να του επιτραπεί να τα φοράει λίγο πριν το διάλλειμα.

Παιδιά που αναζητούν ερεθίσματα: Τα παιδιά αυτά δυσκολεύονται να καθίσουν ακίνητα. Συνήθως, στο σχολείο, θα στριφογυρνούν στο θρανίο τους, θα γέρνουν μπροστά ή πίσω, σίγουρα όμως δεν θα είναι ήρεμα στη θέση τους. Αυτό είναι σημάδι ότι το παιδί παρουσιάζει έλλειψη αισθητηριακής διέγερσης. Προμηθευτείτε κάποια από τα ειδικά παιχνίδια για να το βοηθήσετε.

Διαμορφώστε το περιβάλλον του παιδιού κατά τέτοιο τρόπο ώστε να είναι πιο φιλικό πχ επιλέγοντας διαοφρετικά και έντονα χρώματα για τα έπιπλα του δωματίου του. Επιλέξτε διαφορετικής υψής υλικά.

Πηγή